μια μικρή αναφορά στην "οργισμένη" ποιήτρια και μια ματιά στην παρουσία της στην ελληνική δισκογραφία
Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά
που κάνουν τραμπάλα στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών
Κατερίνα Γώγου
Για τους πολλούς, η Κατερίνα Γώγου είναι γνωστή σαν μια καλή ηθοποιός του παλαιού ελληνικού κινηματογράφου. Η εικόνα του χαριτωμένου, ατίθασου, τσαμπουκαλεμένου τρελοκόριτσου είναι αποτυπωμένη στις πάμπολλες ελληνικές ταινίες, κυρίως της Φίνος Φιλμ, αλλά και στη μνήμη των Ελλήνων.Η Γώγου ηθοποιός όμως, των δεκαετιών του '60 και του '70, συμπορεύτηκε, από τα τέλη της δεκαετίας του '70, παράλληλα με τη ηθοποιία, και με την ποίηση. Παρουσίασε, μέσα από τα ραγισμένα ποιήματά της, ένα ξεχωριστό ποιητικό πρόσωπο, που σημάδεψε την ελληνική ποίηση.
«Εν αρχή ην το Χάος»*
Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε στην Αθήνα την 1η Ιούνη 1940. Από πολύ μικρή, 5 χρονών, ως παιδί θαύμα, δούλεψε σε παιδικούς θιάσους και στη συνέχεια επαγγελματικά, σαν ηθοποιός στον κινηματογράφο και στο θέατρο. Συμμετείχε σε πολλές ταινίες("Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο/1959", "Άπονη ζωή/1964", "Δεσποινίς Διευθυντής/1964", "Η δε γυνή να φοβείται τον άντρα/1965", "Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση/1971" κ.ά.) , ενώ στο θέατρο έπαιξε από επιθεώρηση μέχρι τραγωδία(θίασος Κ. Κουν). Πρωταγωνίστησε στις εξής ταινίες : α) «Το & βαρύ πεπόνι»(Π. Τάσιου, 1977 κέρδισε το Βραβείο Ερμηνείας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), β) «Παραγγελιά»(Π. Τάσιου, 1980 μέρος της ταινίας βασίζεται σε ποιήματά της) και γ) «Όστρια»(Α. Θωμόπουλου, 1984 / συνεργάστηκε στο σενάριο / πήρε το Κρατικό Βραβείο Ερμηνείας και μοιράστηκε το Βραβείο Σεναρίου με τον Α. Θωμόπουλο).
Η Κατερίνα Γώγου παντρεύτηκε τον σκηνοθέτη Παύλο Τάσιο και απέκτησαν μια κόρη, την Μυρτώ Τάσιου.1
«Εν αρχή ην ο Πόνος»*
Αμέσως, με την εμφάνιση της πρώτης της ποιητικής συλλογής, ξεκίνησε, όπως γράφτηκε, η "μεταφορά" της «από τα πλατό της Φίνος στο πλατό των Εξαρχείων, χώροι απατημένης φαντασίας και οι δύο». Εξ αρχής άσκησαν γοητεία πάνω της «ο κόσμος του εξαναγκασμένου περιθωρίου» και «ο χώρος της μαχόμενης αναρχίας τροτσκιστικών καταβολών», αλλά, εν συνεχεία, καταβυθίστηκε «στην περιοχή των ευφορικών ουσιών» και «στην πολιτικοποιημένη, όπως όπως, ψυχεδέλεια». Μπορεί η Κατερίνα Γώγου να «υπονόμευσε τον ποιητικό της βίο από τις δυστροπίες και τις ατοπίες της πολιτείας της» κατάφερε όμως να μας παραδώσει ακέραια τα ποιήματά της.2
Η ατίθαση και σπαρακτική ποιητική φωνή της Γώγου έγινε, τόσο η φωνή της δικής της μεταπολεμικής γενιάς, όσο και της μεταπολιτευτικής γενιάς, αλλά και των ακόμη νεότερων. Μέσα από τα ποιήματά της, αυτή η ασυμβίβαστη και, συνάμα, ευαίσθητη ποιήτρια έκανε τον πόνο της στίχους και αποτύπωσε μέσα από τις ποιητικές της κραυγές όλη την αθλιότητα που υπήρχε γύρω της. Η Γώγου, μια γνήσια "δακρυσμένη ψυχή", κατά την τσεχοφική ορολογία, "συνομίλησε", κυρίως, με τους νέους. Όπως ειπώθηκε, «έκανε ποίηση σε μια εποχή που άλλοι "ποιητές" έκαναν δημόσιες σχέσεις», γι' αυτό και ήταν έξω από τα εκδοτικά και κάθε λογής κυκλώματα και κλίκες. Παρόλα αυτά όμως, σύμφωνα με τις δηλώσεις του ίδιου του εκδότη της Θανάση Καστανιώτη, τα ποιητικά της βιβλία πούλαγαν από 40.000 αντίτυπα(!), αριθμό που μέχρι τότε είχαν πιάσει μόνο ο Ελύτης ή ο Ρίτσος τη μεταπολίτευση!3
Το ποιητικό της έργο κυκλοφορεί σε επτά(7) ποιητικές συλλογές : α) «Τρία κλικ αριστερά»(εκδ. Καστανιώτη, 1978), β) «Ιδιώνυμο» (εκδ. Καστανιώτη, 1980), γ) «Το ξύλινο παλτό» (εκδ. Καστανιώτη, 1982), δ) «Απόντες» (εκδ. Καστανιώτη, 1986), ε) «Ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών» (εκδ. Καστανιώτη, 1988), στ) «Νόστος» (εκδ. Νέα Σύνορα Α.Α. Λιβάνη, 1990) και ζ) «Με λένε Οδύσσεια» (εκδ. Καστανιώτη, 2002 / μεταθανάτια έκδοση).
«Στο δρόμο» της ελληνικής δισκογραφίας4
Την πιο ουσιαστική προσέγγιση στην ποίηση της Κατερίνας Γώγου, με την έννοια ότι αποτελεί μια ολοκληρωμένη δισκογραφική πρόταση, αποτελεί ο δίσκος «Στο δρόμο»(LP, COLUMBIA 71155, 1981 & CD, EMI 833664, 1995) σε μουσική Κυριάκου Σφέτσα. Ο δίσκος αυτός αποτελεί το soundtrack της ταινίας «Παραγγελιά»(1980 Βραβείο καλύτερης μουσικής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης) και η ίδια η Γώγου ερμηνεύει ποιήματά της από τις συλλογές της «Τρία κλικ αριστερά» και «Ιδιώνυμο».
Περιλαμβάνονται τα εξής εννέα(9) ποιήματα : «Η ζωή μας είναι σουγιάδες», «Θέλω να κουβεντιάσω», «Μοναξιά», «Κανείς δεν θα γλυτώσει», «Πάει αυτό ήταν», «Κοίτα πως χάνονται οι δρόμοι», «Καμιά φορά», «Πόσο νωρίς φεύγει το φως», «Θα 'ρθει καιρός».
Αξίζει να "δώσουμε" το λόγο στον ίδιον τον Κυριάκο Σφέτσα, ο οποίος αφηγείται πολύ χαρακτηριστικά το πώς έγραψε τη μουσική για την «Παραγγελιά» και πως μελοποίησε την ποίηση της Κατερίνας Γώγου :
«Κατά τα μέσα του Ιουλίου του '80 ο Παύλος Τάσιος κι η Κατερίνα Γώγου με καλούν να μιλήσουμε για την ταινία&Βλέπω το υλικό στη μουβιόλα& Την ιστορία του Κοεμτζή την είχα ακουστά μέσα σε άκρες& Αποδέχομαι την πρόταση, παίρνω υπό μάλης τα ποιήματα της Κατερίνας&Έχω στο μυαλό μου και στην οπτική μου μνήμη, όσες εικόνες μπόρεσα να συγκρατήσω από τη μουβιόλα. Στο αναλόγιο του πιάνου τα ποιήματα της Γώγου και είμαι "φτιαγμένος" από την τραγική ιστορία του Κοεμτζή& Γράφω λοιπόν, κάποια αιχμηρά κομμάτια και δυο μπαλάντες, όπου το μπλουζ, το ροκ, η τζαζ κι ο αυτοσχεδιασμός σε ανατολίζουσες και δυτικότροπες εκδοχές συμβιώνουν πονετικά, αλλά πάντα σε μια ρέουσα έξαρση&Όταν επέστρεψα για την ηχοληψία, τους είπα, "έχουμε να κάνουμε με πράγματα που μας πάνε αλλού. Έχουμε να υπηρετήσουμε μια φλόγωση, ένα φοβερό συγκινησιακό πάθος κι ένα πεδίο που στις ρήξεις του δεν υπακούει στα κοινά πλαίσια της λογικής. Κι ο μόνος τρόπος να σταθούμε δίπλα του, είναι να του δοθούμε αισθαντικά&Και να που όλοι μας, από τις πρώτες κιόλας ηχογραφήσεις παθαίνουμε&Η αξέχαστή μου Κατερίνα, αναρχικώς κι ευθέως εκδηλωτική, τρέμει από τη χαρά της&
&Η μουσική πρόταση της ταινίας υπεδείκνυε τρόπους εναλλακτικής έκφρασης. Θέλω να πιστεύω πως βοήθησε νεότερους μουσικούς εκείνης της εποχής. Κάποιους που δεν είχαν την τύχη να θητεύσουν και εκτός Ελλάδας. Όμως, έτσι κι αλλιώς, ο μουσικός δημιουργός δεν φτιάχνεται μόνο από τις νότες&
&Η Κατερίνα Γώγου εμφανιζόταν, σε ανάλογες με τα ποιήματά της sequencesτης ταινίας, ως κορυφαία θα έλεγα ενός αόρατου χορού, επιχειρώντας ίσως να σχολιάσει ή και να εξορκίσει το κακό, πότε ταυτισμένη με τη δραματική φιγούρα του τραγικού ήρωα, πότε πιο απόμακρη κι αινιγματική, προσκαλώντας μας σε μια συμμετοχή και την δια μέσου αυτής κάθαρσής μας, αφού έτσι κι αλλιώς μας θεωρούσε όλους υπεύθυνους για το κακό που είχε συμβεί, αναιρώντας μας το δικαίωμα να αποτελούμε σιωπηλή πλειοψηφία, και επιζητώντας να μας πείσει ότι ζούμε όλοι σε μια σάπια, από κάθε πλευρά, κοινωνία, για την οποία φυσικά είμαστε άκρως υπεύθυνοι, χωρίς καμία εξαίρεση.»5.
Το 1990 κυκλοφόρησε η συλλογή «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ 2»(LP & CD, EMI 170323/480752), όπου περιλαμβάνει το κομμάτι «Θέλω να κουβεντιάσω», που το ερμηνεύει η Κατερίνα Γώγου, από το LP «Στο δρόμο», το οποίο το 1995 κυκλοφόρησε και σε CD από την EMI.
Το 1998 κυκλοφόρησε το CD των "MagicDeSpell" «Τραμπάλα στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών»(FM RECORDS 458). Στη δισκογραφική αυτή δουλειά του γνωστού ελληνικού ροκ συγκροτήματος εμπεριέχεται και το τραγούδι «Εμένα οι φίλοι μου» σε ποίηση Κατερίνας Γώγου από τη συλλογή της «Τρία κλικ αριστερά».6
Τέλος, το 2001, κυκλοφόρησε από τη MINOS η κασετίνα «70 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ», στην οποία υπάρχει και δεύτερο κομμάτι από τη δουλειά «Στο δρόμο», πάλι με ερμηνεύτρια τη Γώγου, συγκεκριμένα το «Θα 'ρθει καιρός».
Το τέλος7
Είμαι ένα κομματάκι τ' ουρανού
Τετράγωνο, ολομόναχο, φωτισμένο.
Κατερίνα Γώγου
«Η Κατερίνα ήταν μια ταραγμένη ψυχή. Ένιωθε σαν αγρίμι παγιδευμένο, ήταν διαρκώς σε διωγμό. Μια λέξη μπορούσε να την πληγώσει, μια κίνηση να την ταπεινώσει. Δυο μήνες πριν πεθάνει την συνάντησα τυχαία. Ήταν γερασμένη, σαν μάγισσα από παραμύθι, με άσπρα μαλλιά, ατημέλητη, με βραχνή φωνή&Η Κατερίνα πέθανε αγρίμι όπως έζησε και σαν αγρίμι.» Νίκος Κούνδουρος, Σκηνοθέτης
«Το τελευταίο χρόνο ένιωθε πως είχε κλείσει ο κύκλος της. Τις τρεις τελευταίες μέρες γύρισε στο σπίτι που μεγάλωσε, στης γιαγιάς, στο Μεταξουργείο. Μπήκε μέσα στο χαμό&».
Μυρτώ Τάσιου
κόρη της Κατερίνας Γώγου
Η Κατερίνα Γώγου έκλεισε ποιητικά τον βίο της. Επέλεξε να έχει μια ροκ εν ρολ αυτοκτονία. Αυτοκτόνησε, παίρνοντας χάπια, στις 3 Οκτώβρη του 1993, σε ηλικία 53 χρονών.
Τάσος Π. Καραντής
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
31) Βασικά βιογραφικά για την Κ. Γώγου δημοσιεύονται στις ποιητικές συλλογές της που κυκλοφορούν.
32) Βλ. Κατερίνα Γώγου, Με λένε Οδύσσεια, εκδ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, Αθήνα 2002, τον πρόλογο του ποιητή Μάνου Λουκάκη(σελ. 7-10).
33) Βλ. Κατερίνα Γώγου - Η Μαγιακόφσκι της Πλατείας Εξαρχείων(ΠΥΛΗ / www.apn.gr / keimena kinhmata.html).
34) Οι βασικές πληροφορίες για τη δισκογραφία της Κατερίνας Γώγου αντλήθηκαν από τον «Οδηγό Ελληνικής Δισκογραφίας 1950-1997»(εκδ. Νέα Σύνορα Α.Α. Λιβάνη, 19974) του Πέτρου Δραγουμάνου και από την «Ελληνική Δισκογραφία 1950-2005»(DVD περιοδικό ΜΕΤΡΟ, τεύχος 115/2005) του ιδίου. Ευχαριστώ, επίσης, τον Πέτρο Δραγουμάνο για τις πληροφορίες που μου έδωσε, όπως, επίσης, και τον συλλέκτη Κώστα Πατσαλή(πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό).
35) Βλ. Κυριάκου Σφέτσα, Δισκογραφία(www.sfetsas.gr)
36) ΒλMagic De Spell, Βιογραφία Δισκογραφία(www. el.wikipedia.org/Wiki/Magic_De_Spell)
37) Οι αφηγήσεις του Ν. Κούνδουρου και της Μ. Τάσιου για την Κ. Γώγου προέρχονται από την εκπομπή "Made in Greece" της Σεμίνας Διγενή, ΑΝΤ1, 1993.
*Οι μεσότιτλοι αυτού του κειμένου, που σημειώνονται με (*), αποτελούν μότο της ίδιας της Κ. Γώγου και προέρχονται, αντίστοιχα, από τις συλλογές της "Νόστος" & "Απόντες".
Η ΜΟΝΑΞΙΑ
Η μοναξιά...
δεν έχει το θλιμένο χρώμα στα μάτια
της συννεφένιας γκόμενας.
Δεν περιφέρεται νωχελικά κι αόριστα
κουνώντας τα γοφιά της στις αίθουσες συναυλιών
και στα παγωμένα μουσεία.
Δεν είναι κίτρινα κάδρα παλαιών "καλών" καιρών
και ναφθαλίνη στα μπαούλα της γιαγιάς
μενεξελιές κορδέλες και ψάθινα πλατύγυρα.
Δεν ανοίγει τα πόδια της με πνιχτά γελάκια
βοιδίσο βλέμα κοφτούς αναστεναγμούς
κι ασορτί εσώρουχα.
Η μοναξιά.
Έχει το χρώμα των Πακιστανών η μοναξιά
και μετριέται πιάτο-πιάτο
μαζί με τα κομμάτια τους
στον πάτο του φωταγωγού.
Στέκεται υπομονετικά όρθια στην ουρά
Μπουρνάζι - Αγ. Βαρβάρα – Κοκκινιά
Τούμπα - Σταυρούπολη – Καλαμαριά
Κάτω από όλους τους καιρούς
με ιδρωμένο κεφάλι.
Εκσπερματώνει ουρλιάζοντας κατεβάζει μ’ αλυσίδες τα τζάμια
κάνει κατάληψη στα μέσα παραγωγής
βάζει μπουρλότο στην ιδιοχτησία
είναι επισκεπτήριο τις Κυριακές στις φυλακές
ίδιο βήμα στο προαύλιο ποινικοί κι επαναστάτες
πουλιέται κι αγοράζεται λεφτό λεφτό ανάσα ανάσα
στα σκλαβοπάζαρα της γης - εδώ κοντά είναι η Κοτζιά
ξυπνήστε πρωί.
Ξυπνήστε να τη δείτε.
Είναι πουτάνα στα παλιόσπιτα
το γερμανικό νούμερο στους φαντάρους
και τα τελευταία
ατελείωτα χιλιόμετρα ΕΘΝΙΚΗ ΟΔΟΣ-ΚΕΝΤΡΟΝ
στα γατζωμένα κρέατα από τη Βουλγαρία.
Κι όταν σφίγγει το αίμα της και δεν κρατάει άλλο
που ξεπουλάν τη φάρα της
χορεύει στα τραπέζια ξυπόλυτη ζεμπέκικο
κρατώντας στα μπλαβιασμένα χέρια της
ένα καλά ακονισμένο τσεκούρι.
Η μοναξιά
η μοναξιά μας λέω. Για τη δική μας λέω
είναι τσεκούρι στα χέρια μας
που πάνω από τα κεφάλια σας γυρίζει γυρίζει γυρίζει γυρίζει.
Η μοναξιά...
δεν έχει το θλιμένο χρώμα στα μάτια
της συννεφένιας γκόμενας.
Δεν περιφέρεται νωχελικά κι αόριστα
κουνώντας τα γοφιά της στις αίθουσες συναυλιών
και στα παγωμένα μουσεία.
Δεν είναι κίτρινα κάδρα παλαιών "καλών" καιρών
και ναφθαλίνη στα μπαούλα της γιαγιάς
μενεξελιές κορδέλες και ψάθινα πλατύγυρα.
Δεν ανοίγει τα πόδια της με πνιχτά γελάκια
βοιδίσο βλέμα κοφτούς αναστεναγμούς
κι ασορτί εσώρουχα.
Η μοναξιά.
Έχει το χρώμα των Πακιστανών η μοναξιά
και μετριέται πιάτο-πιάτο
μαζί με τα κομμάτια τους
στον πάτο του φωταγωγού.
Στέκεται υπομονετικά όρθια στην ουρά
Μπουρνάζι - Αγ. Βαρβάρα – Κοκκινιά
Τούμπα - Σταυρούπολη – Καλαμαριά
Κάτω από όλους τους καιρούς
με ιδρωμένο κεφάλι.
Εκσπερματώνει ουρλιάζοντας κατεβάζει μ’ αλυσίδες τα τζάμια
κάνει κατάληψη στα μέσα παραγωγής
βάζει μπουρλότο στην ιδιοχτησία
είναι επισκεπτήριο τις Κυριακές στις φυλακές
ίδιο βήμα στο προαύλιο ποινικοί κι επαναστάτες
πουλιέται κι αγοράζεται λεφτό λεφτό ανάσα ανάσα
στα σκλαβοπάζαρα της γης - εδώ κοντά είναι η Κοτζιά
ξυπνήστε πρωί.
Ξυπνήστε να τη δείτε.
Είναι πουτάνα στα παλιόσπιτα
το γερμανικό νούμερο στους φαντάρους
και τα τελευταία
ατελείωτα χιλιόμετρα ΕΘΝΙΚΗ ΟΔΟΣ-ΚΕΝΤΡΟΝ
στα γατζωμένα κρέατα από τη Βουλγαρία.
Κι όταν σφίγγει το αίμα της και δεν κρατάει άλλο
που ξεπουλάν τη φάρα της
χορεύει στα τραπέζια ξυπόλυτη ζεμπέκικο
κρατώντας στα μπλαβιασμένα χέρια της
ένα καλά ακονισμένο τσεκούρι.
Η μοναξιά
η μοναξιά μας λέω. Για τη δική μας λέω
είναι τσεκούρι στα χέρια μας
που πάνω από τα κεφάλια σας γυρίζει γυρίζει γυρίζει γυρίζει.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ - ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΩΓΟΥ - Η ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΗ ΠΟΙΗΤΡΙΑ
Πρόλογος3/10/2006
Ξεκινώντας να γράψω αυτό το αφιέρωμα ή καλύτερα μια προσπάθεια να μαζέψω όσα περισσότερα στοιχεία μπορώ για την Κατερίνα Γώγου μέσα σε ένα κείμενο, τελείως ασυναίσθητα συνειδητοποίησα ότι έχουμε 3/10/2006 ,ημέρα θανάτου της Κατερίνας . Την Κατερίνα δεν την ήξερα προσωπικά δυστυχώς , την γνώρισα γύρω στα τέσσερα με πέντε χρόνια μετά το θάνατο της μέσα από τα ποιήματα της και την αγάπησα ,ένιωσα τον πόνο της, την οργή της, την κραυγή απελπισίας της αλλά πάνω από όλα την ανάγκη της να νιώσει ελεύθερη σε μια εποχή που όλα σε πνίγουν όλο και περισσότερο.
Οι μεγαλύτεροι ή και οι περισσότεροι να γνωρίζεται την Κατερίνα Γώγου ως το αγοροκόριτσο του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Ίσως να μείνατε και με το στόμα ανοιχτό όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο (Τρία κλικ αριστερά). Το ανέμελο κορίτσι του σελιλόιντ κραύγαζε κραυγή μεγάλη, ώριμη γυναίκα πια ηλικιακά και με το πρόσωπο της απελπισίας για δέρμα της. 'Άνθρωπος υπερκινητικός με μυαλό που δούλευε συνέχεια στο κόκκινο γνώρισε από νωρίς την μέσα ήττα. Ίσως γι' αυτό η φωνή της βρήκε τέτοια απήχηση στη νεολαία της εποχής. Πριν ακόμα γίνουν καθεστώς τα μπεστ σέλλερ, τα βιβλία της Γώγου έκαναν τη μια έκδοση μετά την άλλη σε μιαν εποχή που η κάθε έκδοση αριθμούσε 3.000 αντίτυπα και όχι 1.000 που είναι (σιωπηρά) σήμερα.
Ήταν ένα σώμα που έζησε ξέφρενα σχεδόν τα πάντα κι ένα μυαλό που κάηκε τελικά από την ανημπόρια του ν' αντιμετωπίσει το φονικό σύστημα αξιών που επέβαλλε τις ζωές-φωτοτυπίες, γίνηκαν μια τεράστια κραυγή, μια ηχώ απελπισίας, την οποία, εκείνα τα χρόνια τουλάχιστον, οικειοποιήθηκε κατά το πλείστον ο (ιδεολογικός) χώρος των Εξαρχείων -καμιά σχέση με τους σημερινούς «γνωστούς-άγνωστους» που καίνε ό,τι γουστάρουν όποτε γουστάρουν υπό τα βλέμματα των ΜΑΤ.
Ο λόγος της είναι έξω από φόρμες και κυρίως έξω από τα όρια του κινούμενου κατά των εποχών ήθους. Ήταν ασυμβίβαστος. Η Κατερίνα, φωνάζει, η Κατερίνα βρίζει, η Κατερίνα κλαίει, η Κατερίνα ουρλιάζει, η Κατερίνα κομματιάζεται. Αυθεντική όπως ο πόνος. Απόλυτη όπως το αδιέξοδο.
Η ζωή δεν χαρίζεται… Κι όταν γύρναγε με τα πορτοκαλί μαλλιά και τον κρίκο στο ένα αυτί, punk πριν από τους punk, ήταν απλώς για άλλη μια φορά θεατρίνα. Μόνο που σ' αυτήν την περίπτωση τη μάσκα τη φορούσε για να αντέχει τον καθρέφτη. Δεν της χαρίστηκε ούτε ο θάνατος. Τη βρήκαν στο δρόμο. Η τελευταία υπερβολική δόση. Ναρκωτικά (Χάπια). Από όλες τις προηγούμενες (πόνο, πείνα, απόγνωση, διωγμό) είχε γλυτώσει. Όσοι την γνώρισαν ίσως να την νιώθουν ακόμα καμιά φορά να περνοδιαβαίνει σα σκιά στην πλατεία Εξαρχείων και στη Ναυαρίνου στη Θεσσαλονίκη.
Αυτή είναι η Κατερίνα … Ένας ΑΝΘΡΩΠΟΣ… Γεμάτος ζωή αλλά που δεν τον άφηναν να ζήσει, τον πνίξανε… Κατερίνα τουλάχιστον τώρα ελπίζω να είσαι ελεύθερη… Ε Κατερίνα "Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια Στο μυαλό είναι ο Στόχος, το νου σου ε;" …
θα την αλλάξουμε την ζωή Κατερίνα…
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΩΓΟΥ
Η ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΗ ΠΟΙΗΤΡΙΑ
"Πάει. Αυτό είταν. Χάθηκε η ζωή μου φίλε
μέσα σε κίτρινους ανθρώπους
βρώμικα τζάμια
κι ανιστόρητους συμβιβασμούς.
Αρχισα να γέρνωσαν εκείνη την ιτιούλα
που σούχα δείξει στη στροφή του δρόμου.
Και δεν είναι που θέλω να ζήσω.
Είναι το γαμώτο που δεν έζησα".
Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε στην Αθήνα στις 1 Ιουνίου 1940 και αυτοκτόνησε με χάπια στις 3 Οκτωβρίου 1993. Ήταν ηθοποιός και συγγραφέας. Είχε μια κόρη, την Μυρτώ.
Η Κατερίνα αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ελληνική ποίηση. Η αιώνια έφηβος, η οργισμένη, η πιο σπαρακτικά ραγισμένη φωνή της γενιάς της.
Μια ποιήτρια που έγραφε για να μην εκραγεί, που είχε κάνει τον πόνο και το παράπονο στίχους, κι αυτοί οι στίχοι ήταν παραπονεμένοι και οργισμένοι, αλλά πάνω απ' όλα αληθινοί.
Όπως έχει ειπωθεί “Η Κατερίνα Γώγου έκανε ποίηση σε μια εποχή που οι άλλοι 'ποιητές' έκαναν δημόσιες σχέσεις. Πάνω απ' όλα ήταν η ίδια ποίηση. Ανάμεσα σε χάπια, ποτά, σβησμένα τσιγάρα, φτωχογειτονιές, προδοσίες...". Όσα χρόνια κι αν περάσουν η Γώγου θα παραμένει η ποιήτρια των νεοτέρων γενιών, αφού με τους νέους, κατά κύριο λόγο "συνομίλησε". Όπως αναφέρει ο Λεωνίδας Χρηστάκης, η Κατερίνα ήταν έξω από κάθε λογής εκδοτικά και καλλιτεχνικά κυκλώματα και κλίκες και γι' αυτό σπάνια γίνονταν γι' αυτήν αναφορές στα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης. Ο Τηλέμαχος Χυτήρης, ποιητής και πρώην υπουργός δε δίστασε να χαρακτηρίσει την Κατερίνα σαν τον: "Μαγιακόφσκι της Πλατείας Εξαρχείων".
Μα πιο πολύ μιλούν γι’ αυτήν τα ποιήματά της γεμάτα από πόνο, οργή, πάθος και απέραντη ευαισθησία... Γιατί πάνω από όλα, η Κατερίνα Γώγου είναι ποιήτρια, μια ξεχωριστή φωνή μέσα στην ποίηση, η “αιώνια έφηβος, η οργισμένη, η πιο σπαρακτικά ραγισμένη φωνή της γενιάς της”. Μια φωνή που αγαπήθηκε και διαβάστηκε πολύ από τους ανυπότακτους νέους κάθε εποχής.
Η Κατερίνα αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ελληνική ποίηση. Η αιώνια έφηβος, η οργισμένη, η πιο σπαρακτικά ραγισμένη φωνή της γενιάς της.
Μια ποιήτρια που έγραφε για να μην εκραγεί, που είχε κάνει τον πόνο και το παράπονο στίχους, κι αυτοί οι στίχοι ήταν παραπονεμένοι και οργισμένοι, αλλά πάνω απ' όλα αληθινοί.
Όπως έχει ειπωθεί “Η Κατερίνα Γώγου έκανε ποίηση σε μια εποχή που οι άλλοι 'ποιητές' έκαναν δημόσιες σχέσεις. Πάνω απ' όλα ήταν η ίδια ποίηση. Ανάμεσα σε χάπια, ποτά, σβησμένα τσιγάρα, φτωχογειτονιές, προδοσίες...". Όσα χρόνια κι αν περάσουν η Γώγου θα παραμένει η ποιήτρια των νεοτέρων γενιών, αφού με τους νέους, κατά κύριο λόγο "συνομίλησε". Όπως αναφέρει ο Λεωνίδας Χρηστάκης, η Κατερίνα ήταν έξω από κάθε λογής εκδοτικά και καλλιτεχνικά κυκλώματα και κλίκες και γι' αυτό σπάνια γίνονταν γι' αυτήν αναφορές στα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης. Ο Τηλέμαχος Χυτήρης, ποιητής και πρώην υπουργός δε δίστασε να χαρακτηρίσει την Κατερίνα σαν τον: "Μαγιακόφσκι της Πλατείας Εξαρχείων".
Μα πιο πολύ μιλούν γι’ αυτήν τα ποιήματά της γεμάτα από πόνο, οργή, πάθος και απέραντη ευαισθησία... Γιατί πάνω από όλα, η Κατερίνα Γώγου είναι ποιήτρια, μια ξεχωριστή φωνή μέσα στην ποίηση, η “αιώνια έφηβος, η οργισμένη, η πιο σπαρακτικά ραγισμένη φωνή της γενιάς της”. Μια φωνή που αγαπήθηκε και διαβάστηκε πολύ από τους ανυπότακτους νέους κάθε εποχής.
Το σίγουρο είναι ότι η Κατερίνα ήταν ένας ασυμβίβαστος άνθρωπος, κάποια που δεν άντεχε όλο αυτό τον πόνο και την αθλιότητά γύρω της, και έβγαζε ποιητικές κραυγές μπας και ξυπνήσουν οι χαρτοφυλακένιοι άνθρωποι. Οι κραυγές της δεν πήγαν χαμένες, αφού όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι διαβάζουν την ποίησή της, όλο και περισσότεροι αληθινοί άνθρωποι την ανακαλύπτουν.
Σπουδές: Δραματική Σχολή Τάκη Μουζενίδη και Σχολές Χορού Πράτσικα, Ζουρούδη και Βαρούτη.Πρώτη εμφάνιση: 1961, με το θίασο Ντίνου Ηλιόπουλου, στο έργοτων Δ. Ευαγγελίδη - Γιάν. Μαρή «Ο Κύριος πέντε τοις εκατό» (Κορίτσι μετα βιβλία).
Εργάστηκε από μικρή ηλικία σε παιδικούς θεατρικούς θιάσους και στον κινηματογράφο, κυρίως σε ταινίες της Φίνος Φιλμ.
Εργάστηκε από μικρή ηλικία σε παιδικούς θεατρικούς θιάσους και στον κινηματογράφο, κυρίως σε ταινίες της Φίνος Φιλμ.
Θίασοι: θίασος Ντ. Ηλιόπουλου - Α. Φόνσου: Ν. Τσιφόρου - Πολ. Βασι¬λειάδη «Τα κοκόρια των δώδεκα» (Λέλα), Χρ. Γιαννακόπουλου - Α. Σα¬κελλάριου «Η Μις Βαγόνι» (Λιλίκα) Κ.ά. - Θέατρο «Παρκ»: Μ. Θεοδωρά¬κη - Μποστ (Μέντη Μποσταντζόγ λου) «Όμορψη πόλη» - θίασος ΒίλμαςΚύρου (1962-65): Ρ. Τομά «Οκτώ γυναίκες κατηγορούνται» (Κατερίνα), Α. Πάρνη «Το νησί της Αφροδίτης» (Βίκυ), Αγκ. Κρίστι «Έγκλημα στο Νεί¬λο»’ (Χριστίνα Γκραντ), Δ. Γιαννουκάκη «Η Κυρία έχει νεύρα» (Παναγιώ¬τα), Τσιφόρου - Βασιλειάδη «Οι γυναίκες προτιμούν τους σκληρούς» (Σίσσυ), Τζ;. Πρίσλ’ίΙ..«Τα”tΡ9.σινα δάχτυλα» (Σάλλυ Φίλιπς) Κ.ά. - θίασος.Κατερίνας (Ανδρεάδη) (1965): Τσιφόρου - Βασιλειάδη «Tb μήλο κάτω από τη μηλιά» (Φανή) - θίασος Ρ. Βλαχοπούλου - Γ. Κωνσταντίνου - Γ. Βογια¬τζή (1966): Κ. ΝικολαΙδη - Ηλ. Λυμπερόπουλου «Ο γάιδαρος του Χότζα», «Σκούπα και φαράσι» - θίασος Τζένης Καρέζη (1968): Α. Γιαλαμά - Κ. Πρετεντέρη «Το παιχνίδι του γάμου» (Έψη), Τσιφόρου - Βασιλειάδη «ο Διευθυντής της ιδιαιτέρας» - θίασος Αλεξανδράκη - Φιλιππίδη - Μηλιάδη (1970): Άλκη Παπά «Γη! S.o.S.», (Τσα Τσα Τσα) - θίασος Βουγιουκλάκη ¬Παπαμιχαήλ: Πολ. Βασιλειάδη - Λάκη Μιχαηλίδη «Επτά χρόνια γάμου» ¬θίασος Πέτρου Φυσσούν (1972-73): Λ. Χέλμαν «Φρουρά στο Ρήνο» (Μπό¬ντο) - θίασος Κώστα Μεσσάρη - Γ. Σκούρτη (1975): Γ. Σκούρτη «Η απερ¬γία» (Μπερνάντα) - θίασος Δέσποινας Στυλιανοπούλου: Γιάν. Τσάμη «ΜιαΜαρία σε τιμή ευκαιρίας» - «Θέατρο Τέχνης» Κάρολου Κουν (1977-78): Θαν. Κωσταβάρα «Το φαγκότο» (Κυρία Τεσματζόγλου), Ευριπίδη «Βάκ¬χες» (Φεστιβάλ Βρυξελλών), Αισχύλου «Επτά επί Θήβας» (Φεστιβάλ Λον¬δίνου), Έρντμανν «Ο αυτόχειρ» (Κλεοπάτρα Μαξίμοβνα) - θίασος ΈλληςΛαμπέτη (1978): Ε. Ντε Φιλίππο «Φιλουμένα Μαρτουράνο» (Λουκία).
Κινηματογράφος: «Νόμος 4000», «Το ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο», «Η γυνή να φοβείται τον άνδρα», «Αγάπη για πάντα», «Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση», «Το βαρύ πεπόνι», «Παραγγελιά», «Όστρια» Κ.ά. (50περίπου ταινίες). Υπήρξε σύζυγος του σκηνοθέτη του κινηματογράφου Παύλου Τάσιου.
Άλλες δραστηριότητες: Από το 1979 αφοσιώθηκε με επιτυχία στην ποίηση, εγκαταλείποντας το θέατρο. Ποιητικές συλλογές: «Τρία κλικ αριστε¬ρά», «Ιδιώνυμο», «Απόντες», «ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών», «Με λένε Οδύσσεια» και άλλες. Κυκλοφόρησε και ένα δίσκο με απαγγελίες ποιημάτων της από την ίδια, με τίτλο «Στο δρόμο».
Αποτραβήχτηκε κι έζησε με την κόρη της -κι αργότερα μόνη- σε διάφορες γειτονιές της Αθήνας, στο Γκάζι, στην Κυψέλη αλλά και στη Θεσσαλονίκη
Κινηματογράφος: «Νόμος 4000», «Το ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο», «Η γυνή να φοβείται τον άνδρα», «Αγάπη για πάντα», «Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση», «Το βαρύ πεπόνι», «Παραγγελιά», «Όστρια» Κ.ά. (50περίπου ταινίες). Υπήρξε σύζυγος του σκηνοθέτη του κινηματογράφου Παύλου Τάσιου.
Άλλες δραστηριότητες: Από το 1979 αφοσιώθηκε με επιτυχία στην ποίηση, εγκαταλείποντας το θέατρο. Ποιητικές συλλογές: «Τρία κλικ αριστε¬ρά», «Ιδιώνυμο», «Απόντες», «ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών», «Με λένε Οδύσσεια» και άλλες. Κυκλοφόρησε και ένα δίσκο με απαγγελίες ποιημάτων της από την ίδια, με τίτλο «Στο δρόμο».
Αποτραβήχτηκε κι έζησε με την κόρη της -κι αργότερα μόνη- σε διάφορες γειτονιές της Αθήνας, στο Γκάζι, στην Κυψέλη αλλά και στη Θεσσαλονίκη
Βαγγέλης Κοτρώνης, Η Γώγου στο Δρόμο
Κείμενο για τον δίσκο της Κατερίνας Γώγου που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Χιονάτη για μεγάλους το Φεβρουάριο του 1982
ΓΩΓΟΥ: ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ
«Η Κατερίνα Γώγου είναι Μαρξίστρια και Μητέρα. Δεν την χαρακτηρίζει όμως ο βαμπρισμός που χαρακτηρίζει κάθε μητέρα, η σχέση της με την Μυρτώ την κόρη της είναι σχέση ερωτική, σχέση ομόφυλη και όχι ομοφυλόφιλη. Είναι η ιδανική εκείνη κατάσταση που χαρακτηρίζει τους ελεύθερους ανθρώπους από τους στενά και στεγνά πολιτικά και κοινωνικά ενταγμένους. / ελεύθερος: κείνος που έχει κερδίσει την οργασμιακή χαλάρωση/.
Τούτα τα έγραφα για τα ποιήματα της πούχαν την μορφή βιβλίου. Τώρα έχουμε τον δίσκο «Στο δρόμο» σε μουσική του Σφέτσα από το φιλμ «Παραγγελιά» του Τάσιου.
Άκουσα λοιπόν στο δίσκο.
Τον έκανα ακρόαση ξημερώματα Μ. Σαββάτο, αφ’ ότου προηγουμένως είχα καταναλώσει αρκετές μπουκάλες μπύρας μαζί με την Κατερίνα. Και αφ’ ότου προηγουμένως ένα ‘ανώνυμο’ ματσάδικο είχε καταδιώξει τρία νεαρά ‘άτομα’ ικανοποιώντας την καταπιεσμένη σεξουαλικότητα του κάθε ‘οργάνου΄΄ της τάξεως.
Σηκώνω τα χέρια ψηλά.
Να γράψω γι’ αυτόν τον δίσκο; Τι να πω;
Μπορώ άραγε να κοινοποιήσω την αίσθηση της μοναξιάς, την αναζήτηση κείνου που δεν ήρθε κι ούτε που θάρθει;
Μπορώ να μιλήσω για την φωνή Της; Για κείνη την φοβερή, ανατριχιαστική αίσθηση να διασπώνται τα μόρια του κορμιού μου και σκορπίζονται στο άπειρο;
Μπορώ να μιλήσω για όλα αυτά, χωρίς τη βεβαιότητα ότι μεταφέρω το ένα εκατομμυριοστό της αίσθησης;
Όχι λοιπόν δεν είμαι σοβαρός μελετητής΄.
Δεν είμαι σοβαρός κριτικός (το ρόλο αυτό θα τον παίξει ο Φλέσσας στο ΒΗΜΑ και ο Χρηστάκης στο ΙΔΕΟΔΡΟΜΙΟ, ίσως΄).
ΔΕΝ θέλω να λένε τα κατοπινά χρόνια ότι ό,τι έγραψα ήταν αντικειμενικό, σοβαρό, εμπεριστατωμένο΄.
ΔΕΝ γράφω αμερόληπτα.
Κι αν μπορώ να παίξω πια, κι αν δεν μπορώ να πάρω τα πράγματα, ξανά στ’ αστεία, όπως ο “Κάρολος” μου καταλογίζει, ΄τότε θα μεταφέρω την οδύνη, την μοναξιά και την αντικοινωνικότητα μου και ύστερα θα πάω να κλειστώ στο δωμάτιο μου να πιω κονιάκ και να ακούσω τον Μόρισον να τραγουδά το «Σπάστα και πέρνα στην άλλη μεριά».
Ας προσπαθήσω λοιπόν, για άλλη μια φορά να γράψω έχοντας υπ’ όψιν πως κάποιοι άλλοι, βολεμένοι πίσω από τον ‘αναρχισμό’ τους και την ‘αμφισβήτηση’ τους θα με διαβάσουν.
Γεγονός πρώτο υπήρξαν οι αλλεπάλληλες εκδόσεις των δυο ποιητικών συλλογών της Κατερίνας «ΤΡΙΑ ΚΛΙΚ ΑΡΙΣΤΕΡΑ» και «ΙΔΙΩΝΥΜΟ». Ξανακυττάω τα γραπτά μου και μεταφέρω: «Είναι μια περίεργη αίσθηση που έχεις όταν γράφεις για ποίηση, ένα συναίσθημα σαν να προσπαθείς μέσα από εξισώσεις της απλής άλγεβρας να αναλύσεις τις εξισώσεις ενός ανθρώπου. Γιατί όσο και να προσπαθούν να μας πείσουν για την ανάλυση της ανθρώπινης χαραχτηροδομής μέσο των μαθηματικών, υπάρχουν και κάποιες άλλες – διάφορες παραγράφοι που δεν εννοούν να υποταχτούν στην έννοια του μαθηματικού συνειρμού. Αυτές οι παραγράφοι ελέγχονται από τους Δεινόσαυρους.
Γεγονός τρίτο: Ο ΔΙΣΚΟΣ
Πολλοί μού μίλησαν επιφυλαχτικά για τον δίσκο. Πολλοί μού είπανε για το ότι δεν τους αρέσει καθόλου η απαγγελία στον δίσκο και μερικοί ακόμα τόνισαν ότι θάταν καλύτερα να τραγουδούσε.
Μα δεν έχετε καταλάβει την ουσία της αίσθησης; δεν έχετε μπορέσει να λειτουργήσετε μ’ αυτή τη φοβερή δύναμη της σπαραχτικής, της μοναδικής κραυγής Της;
Έχουμε να κάνουμε με μια πολύτιμη μαρτύρια που εγκαινιάζει την τελευταία εικοσαετία πριν την δεύτερη χιλιετηρίδα και μου προβάλλετε μια «λογική» απαίτηση; Σαν τον Δημήτρη που μετά την προβολή του φιλμ «ΣΤΕΝΕΣ ΕΠΑΦΕΣ- ΣΠΕΣΙΑΛ ΕΚΔΟΣΗ», είχε την λογική και συνεπώς την απουσία της αίσθησης να μου πει «Μα δεν δείχνουν τι γίνεται μετά;». Μα από κει και πέρα μάτια μου, ΤΙΠΟΤΑ δεν είναι μεταδόσιμο.
Το παιχνίδι παίζεται σε επίπεδο αίσθησης. Και η αίσθηση είναι που υπάρχει στο δίσκο. Δεν έχεις ανάγκη να ακούς ντε και καλά τι λεει η Κατερίνα.
Αφήνεσαι, χάνεσαι. Επικοινωνείς μ’ αυτό που υπάρχει πίσω από τον συγκεκριμένο λόγο. Πίσω από την συγκεκριμένη μουσική. και πέρα από τον λόγο υπάρχει μια αίσθηση ολοκληρωμένου συμφωνικού έργου για ΜΙΑ φωνή. Τη φωνή της Κατερίνας. Μια φωνή ερωτική και μητρική μαζί. Συντρόφισσα και ερωμένη. Μάνα με την έννοια ότι εμπεριέχει σε κατάσταση τοκετού μια όλο και αυξανόμενη οργή, μια όλο και αυξανόμενη τρυφερότητα, έναν όλο και διογκούμενο οργασμό.
Στο έχω ξαναγράψει Κατερίνα. Ελεύθερος: κείνος που έχει κερδίσει την οργασμιακή χαλάρωση.
Οι Δεινόσαυροι Κατερίνα απολαμβάνουν την ηδονή της άγνωστης μέρας και τον πόθο του απραγματοποίητου.
Δεν ξέρω Κατερίνα, αν θα μιλάμε με χρώματα ή αν θα διαλέγουμε γονιούς.
Δεν ξέρω αν έχουμε ανάγκη να μιλάμε, μια και τα μάτια μας όταν κοιταζόμαστε λένε πολλά, λένε τα πάντα.
Ξέρω όμως Κατερίνα ότι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο, ότι μόλις έχουμε αρχίσει και ότι, ήδη μας έχουν τσακίσει κανονικά.
Όμως εμείς βαστάμε, με το μυαλό μας ματωμένο, βαστάμε Κατερίνα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΟΤΡΩΝΗΣ
6&19/5/81(ατονικό στο περιοδικό). (Από το αρχείο του Νίκου Λέκκα)
Ο δίσκος αυτός πρόσφατα μέσω μιας αλυσίδας δισκοπωλείων επανακυκλοφόρησε σε cd . Στο CD που μόλις κυκλοφόρησε ακούγεται να διαβάζει ποιήματα από τα βιβλία της Τρία κλικ Αριστερά και Ιδιώνυμο. Ο Κυριάκος Σφέτσας «έντυσε» τα ποιήματα με μιαν ατμόσφαιρα κινηματογραφική και ηθελημένα ουδέτερη ώστε να μην αποδραματίσει την ουσία του λόγου. Το CD έχει και ιστορική» αξία μιας και στη θέση λέξεων όπως «το Χριστουλάκο τους», «σκατά», «γαμώτο», «πουτάνα στα παλιόσπιτα» κ.ά. ακούγεται το αδιάκριτο μπιπ της λογοκρισίας.Ακούστε με σεβασμό αυτό το CD. Είναι λίγοι οι άνθρωποι που βρίσκουν το νόημα της ζωής ματώνοντας τη δική τους.
Το 1986, η Κατερίνα έλεγε : "Δεν θέλω να γίνω μελό, δεν πουλάω τα παιδικά μου χρόνια, ούτε τα πρόσφατα ... Ελπίζω. Αν δεν ελπίζω εγώ, ποια θα ελπίζει; Είμαι μάχιμη. Ουαί και αλίμονο αν αυτό δεν είναι ναί στη ζωή ... Έγραφα γιατί ήταν μια αναγκαιότητα για μένα. Μια κίνηση για να μην αυτοκτονήσω ... Τώρα μου έχει περάσει. Δεν θέλω να αυτοκτονήσω, έχω φύγει από αυτό ... Αισθάνομαι ανασφαλής γιατί βγαίνω και μιλάω χωρίς να έχω τίποτα, χωρίς να ανήκω πουθενά ..."
Εκείνη την εποχή η ασυμβίβαστη Κατερίνα είχε μηνύσει τον Αρκουδέα για άγριο ξυλοδαρμό στο θέατρο Λυκαβηττού από την αστυνομία.
Το 1991 προετοίμαζε μια μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο τη γνωστή λατινική φράση «Ρεγκίνα ρόζας άματ» «Η βασίλισσα αγαπάει τα τριαντάφυλλα»). Η κλονισμένη από ψυχολογικά προβλήματα και οικονομικές δυσκολίες υγεία της δεν της επέτρεψαν να πραγματοποιήσει το σχέδιό της.
Και το 1991 έλεγε: " Έχω ένα παράπονο... Άκου το. Ελεύθερος σκοπευτής ήταν ο Νικόλας Άσιμος. Τον δολοφόνησαν. Τον Παύλο Σιδηρόπουλο, το ίδιο. Η μόνη επιζώσα είμαι εγώ...".
Δυο χρόνια αργότερα έδωσε η ίδια τέλος στη ζωής της.
Η Κατερίνα Γώγου έζησε τα τελευταία χρόνια της μέσα στην απομόνωση και στα ναρκωτικά. Ελάχιστοι φίλοι δίπλα της όπως ο Νικόλας Άσιμος που έφυγε το 1988, ο Παύλος Σιδηρόπουλος που έφυγε δυο χρόνια μετά τον Νικόλα και ο Γιάννης Σκανδάλης ο οποίος έμεινε δίπλα της μέχρι το τέλος στηρίζοντας και βοηθώντας την ,φεύγοντας και αυτός ένα χρόνο μετά την Κατερίνα .
Γιατί κι οι φίλοι της, “τα μαύρα πουλιά”, είναι βιαστικοί σαν εκείνη…
Ίσως όμως και να μην έχει σημασία, όπως έλεγε η Κατερίνα οι ρίζες δεν είναι για να επιστρέφουμε σ’ αυτές, αλλά για να βγάζουν κλαδιά... Στην κηδεία της οι πιο αταίριαστοι άνθρωποι. Κομμάτια μιας ζωής στο θέατρο και το σινεμά, την ποίηση και τους δρόμους...
Στίχοι από ένα τραγούδι του Απόστολου Μπουλασίκη αφιερωμένο στη μνήμη της Κατερίνας
ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ (αφιερωμένο στη μνήμη της Κατερίνας Γώγου)Στίχοι-Μουσική: Απόστολος ΜπουλασίκηςΤραγούδι : Απόστολος Μπουλασίκης
Στα μάτια σου το χρώμα του ΄78
σ’ ένα ασπρόμαυρο εξώφυλλο στη Σίνα
σαν τις παλιές σου τις ταινίες τις ρετρό
μόνο που τώρα η ματιά σου στάζει κρίμα
Ματώνει ο κόσμος σα βελόνας κεφαλή
σαν άδεια φλέβα που δε βρίσκεις
σαν τροπάριο Κασσιανής
αργοπεθαίνεις, λειώνει η ανάσα στο γυαλί
κι αυτό το πάθος θα σε σπάσει
σαν μπαλόνι σε γιορτή
Κάπου στη μέση του βιβλίου η φωνή
ναι, τη θυμάμαι βράδυ στο Μεταξουργείο
σ’ ένα τσιγάρο να ρουφάει τη στιγμή
που προαισθάνεται της λύτρωσης το θείο
Μια ζωή σα θρήνος, σα ρεμπέτικο παλιό
ή σα ροκάδικο δισκάκι
ή σαν ξύλινο παλτό
γυάλινα μάτια, ήχος βίας στο κενό
η Κατερίνα έχει φύγει
και δε μένει πια εδώ
Τα σινεμά, τα στράς, τα φώτα τα λαμέ
ένα Νταχάου κρεματόριο οδύνης
μα νάσου οι λέξεις και την παίρνουν αγκαζέ
μεταμορφώνοντας σε κύκνο την ψυχή της
Όμως ο κόμπος της ζωής διπλογυρνάει
κι η ηρωίδα της ταινίας
στο φινάλε ξεψυχά
κλείνω την πόρτα
βάζω δίσκο στο πικάπ
ν’ ακούσω πάλι την μπαλάντα
3 κλικ αριστερά
Φιλμογραφία (ως πρωταγωνίστρια)
Κείμενο για τον δίσκο της Κατερίνας Γώγου που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Χιονάτη για μεγάλους το Φεβρουάριο του 1982
ΓΩΓΟΥ: ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ
«Η Κατερίνα Γώγου είναι Μαρξίστρια και Μητέρα. Δεν την χαρακτηρίζει όμως ο βαμπρισμός που χαρακτηρίζει κάθε μητέρα, η σχέση της με την Μυρτώ την κόρη της είναι σχέση ερωτική, σχέση ομόφυλη και όχι ομοφυλόφιλη. Είναι η ιδανική εκείνη κατάσταση που χαρακτηρίζει τους ελεύθερους ανθρώπους από τους στενά και στεγνά πολιτικά και κοινωνικά ενταγμένους. / ελεύθερος: κείνος που έχει κερδίσει την οργασμιακή χαλάρωση/.
Τούτα τα έγραφα για τα ποιήματα της πούχαν την μορφή βιβλίου. Τώρα έχουμε τον δίσκο «Στο δρόμο» σε μουσική του Σφέτσα από το φιλμ «Παραγγελιά» του Τάσιου.
Άκουσα λοιπόν στο δίσκο.
Τον έκανα ακρόαση ξημερώματα Μ. Σαββάτο, αφ’ ότου προηγουμένως είχα καταναλώσει αρκετές μπουκάλες μπύρας μαζί με την Κατερίνα. Και αφ’ ότου προηγουμένως ένα ‘ανώνυμο’ ματσάδικο είχε καταδιώξει τρία νεαρά ‘άτομα’ ικανοποιώντας την καταπιεσμένη σεξουαλικότητα του κάθε ‘οργάνου΄΄ της τάξεως.
Σηκώνω τα χέρια ψηλά.
Να γράψω γι’ αυτόν τον δίσκο; Τι να πω;
Μπορώ άραγε να κοινοποιήσω την αίσθηση της μοναξιάς, την αναζήτηση κείνου που δεν ήρθε κι ούτε που θάρθει;
Μπορώ να μιλήσω για την φωνή Της; Για κείνη την φοβερή, ανατριχιαστική αίσθηση να διασπώνται τα μόρια του κορμιού μου και σκορπίζονται στο άπειρο;
Μπορώ να μιλήσω για όλα αυτά, χωρίς τη βεβαιότητα ότι μεταφέρω το ένα εκατομμυριοστό της αίσθησης;
Όχι λοιπόν δεν είμαι σοβαρός μελετητής΄.
Δεν είμαι σοβαρός κριτικός (το ρόλο αυτό θα τον παίξει ο Φλέσσας στο ΒΗΜΑ και ο Χρηστάκης στο ΙΔΕΟΔΡΟΜΙΟ, ίσως΄).
ΔΕΝ θέλω να λένε τα κατοπινά χρόνια ότι ό,τι έγραψα ήταν αντικειμενικό, σοβαρό, εμπεριστατωμένο΄.
ΔΕΝ γράφω αμερόληπτα.
Κι αν μπορώ να παίξω πια, κι αν δεν μπορώ να πάρω τα πράγματα, ξανά στ’ αστεία, όπως ο “Κάρολος” μου καταλογίζει, ΄τότε θα μεταφέρω την οδύνη, την μοναξιά και την αντικοινωνικότητα μου και ύστερα θα πάω να κλειστώ στο δωμάτιο μου να πιω κονιάκ και να ακούσω τον Μόρισον να τραγουδά το «Σπάστα και πέρνα στην άλλη μεριά».
Ας προσπαθήσω λοιπόν, για άλλη μια φορά να γράψω έχοντας υπ’ όψιν πως κάποιοι άλλοι, βολεμένοι πίσω από τον ‘αναρχισμό’ τους και την ‘αμφισβήτηση’ τους θα με διαβάσουν.
Γεγονός πρώτο υπήρξαν οι αλλεπάλληλες εκδόσεις των δυο ποιητικών συλλογών της Κατερίνας «ΤΡΙΑ ΚΛΙΚ ΑΡΙΣΤΕΡΑ» και «ΙΔΙΩΝΥΜΟ». Ξανακυττάω τα γραπτά μου και μεταφέρω: «Είναι μια περίεργη αίσθηση που έχεις όταν γράφεις για ποίηση, ένα συναίσθημα σαν να προσπαθείς μέσα από εξισώσεις της απλής άλγεβρας να αναλύσεις τις εξισώσεις ενός ανθρώπου. Γιατί όσο και να προσπαθούν να μας πείσουν για την ανάλυση της ανθρώπινης χαραχτηροδομής μέσο των μαθηματικών, υπάρχουν και κάποιες άλλες – διάφορες παραγράφοι που δεν εννοούν να υποταχτούν στην έννοια του μαθηματικού συνειρμού. Αυτές οι παραγράφοι ελέγχονται από τους Δεινόσαυρους.
Γεγονός τρίτο: Ο ΔΙΣΚΟΣ
Πολλοί μού μίλησαν επιφυλαχτικά για τον δίσκο. Πολλοί μού είπανε για το ότι δεν τους αρέσει καθόλου η απαγγελία στον δίσκο και μερικοί ακόμα τόνισαν ότι θάταν καλύτερα να τραγουδούσε.
Μα δεν έχετε καταλάβει την ουσία της αίσθησης; δεν έχετε μπορέσει να λειτουργήσετε μ’ αυτή τη φοβερή δύναμη της σπαραχτικής, της μοναδικής κραυγής Της;
Έχουμε να κάνουμε με μια πολύτιμη μαρτύρια που εγκαινιάζει την τελευταία εικοσαετία πριν την δεύτερη χιλιετηρίδα και μου προβάλλετε μια «λογική» απαίτηση; Σαν τον Δημήτρη που μετά την προβολή του φιλμ «ΣΤΕΝΕΣ ΕΠΑΦΕΣ- ΣΠΕΣΙΑΛ ΕΚΔΟΣΗ», είχε την λογική και συνεπώς την απουσία της αίσθησης να μου πει «Μα δεν δείχνουν τι γίνεται μετά;». Μα από κει και πέρα μάτια μου, ΤΙΠΟΤΑ δεν είναι μεταδόσιμο.
Το παιχνίδι παίζεται σε επίπεδο αίσθησης. Και η αίσθηση είναι που υπάρχει στο δίσκο. Δεν έχεις ανάγκη να ακούς ντε και καλά τι λεει η Κατερίνα.
Αφήνεσαι, χάνεσαι. Επικοινωνείς μ’ αυτό που υπάρχει πίσω από τον συγκεκριμένο λόγο. Πίσω από την συγκεκριμένη μουσική. και πέρα από τον λόγο υπάρχει μια αίσθηση ολοκληρωμένου συμφωνικού έργου για ΜΙΑ φωνή. Τη φωνή της Κατερίνας. Μια φωνή ερωτική και μητρική μαζί. Συντρόφισσα και ερωμένη. Μάνα με την έννοια ότι εμπεριέχει σε κατάσταση τοκετού μια όλο και αυξανόμενη οργή, μια όλο και αυξανόμενη τρυφερότητα, έναν όλο και διογκούμενο οργασμό.
Στο έχω ξαναγράψει Κατερίνα. Ελεύθερος: κείνος που έχει κερδίσει την οργασμιακή χαλάρωση.
Οι Δεινόσαυροι Κατερίνα απολαμβάνουν την ηδονή της άγνωστης μέρας και τον πόθο του απραγματοποίητου.
Δεν ξέρω Κατερίνα, αν θα μιλάμε με χρώματα ή αν θα διαλέγουμε γονιούς.
Δεν ξέρω αν έχουμε ανάγκη να μιλάμε, μια και τα μάτια μας όταν κοιταζόμαστε λένε πολλά, λένε τα πάντα.
Ξέρω όμως Κατερίνα ότι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο, ότι μόλις έχουμε αρχίσει και ότι, ήδη μας έχουν τσακίσει κανονικά.
Όμως εμείς βαστάμε, με το μυαλό μας ματωμένο, βαστάμε Κατερίνα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΟΤΡΩΝΗΣ
6&19/5/81(ατονικό στο περιοδικό). (Από το αρχείο του Νίκου Λέκκα)
Ο δίσκος αυτός πρόσφατα μέσω μιας αλυσίδας δισκοπωλείων επανακυκλοφόρησε σε cd . Στο CD που μόλις κυκλοφόρησε ακούγεται να διαβάζει ποιήματα από τα βιβλία της Τρία κλικ Αριστερά και Ιδιώνυμο. Ο Κυριάκος Σφέτσας «έντυσε» τα ποιήματα με μιαν ατμόσφαιρα κινηματογραφική και ηθελημένα ουδέτερη ώστε να μην αποδραματίσει την ουσία του λόγου. Το CD έχει και ιστορική» αξία μιας και στη θέση λέξεων όπως «το Χριστουλάκο τους», «σκατά», «γαμώτο», «πουτάνα στα παλιόσπιτα» κ.ά. ακούγεται το αδιάκριτο μπιπ της λογοκρισίας.Ακούστε με σεβασμό αυτό το CD. Είναι λίγοι οι άνθρωποι που βρίσκουν το νόημα της ζωής ματώνοντας τη δική τους.
Το 1986, η Κατερίνα έλεγε : "Δεν θέλω να γίνω μελό, δεν πουλάω τα παιδικά μου χρόνια, ούτε τα πρόσφατα ... Ελπίζω. Αν δεν ελπίζω εγώ, ποια θα ελπίζει; Είμαι μάχιμη. Ουαί και αλίμονο αν αυτό δεν είναι ναί στη ζωή ... Έγραφα γιατί ήταν μια αναγκαιότητα για μένα. Μια κίνηση για να μην αυτοκτονήσω ... Τώρα μου έχει περάσει. Δεν θέλω να αυτοκτονήσω, έχω φύγει από αυτό ... Αισθάνομαι ανασφαλής γιατί βγαίνω και μιλάω χωρίς να έχω τίποτα, χωρίς να ανήκω πουθενά ..."
Εκείνη την εποχή η ασυμβίβαστη Κατερίνα είχε μηνύσει τον Αρκουδέα για άγριο ξυλοδαρμό στο θέατρο Λυκαβηττού από την αστυνομία.
Το 1991 προετοίμαζε μια μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο τη γνωστή λατινική φράση «Ρεγκίνα ρόζας άματ» «Η βασίλισσα αγαπάει τα τριαντάφυλλα»). Η κλονισμένη από ψυχολογικά προβλήματα και οικονομικές δυσκολίες υγεία της δεν της επέτρεψαν να πραγματοποιήσει το σχέδιό της.
Και το 1991 έλεγε: " Έχω ένα παράπονο... Άκου το. Ελεύθερος σκοπευτής ήταν ο Νικόλας Άσιμος. Τον δολοφόνησαν. Τον Παύλο Σιδηρόπουλο, το ίδιο. Η μόνη επιζώσα είμαι εγώ...".
Δυο χρόνια αργότερα έδωσε η ίδια τέλος στη ζωής της.
Η Κατερίνα Γώγου έζησε τα τελευταία χρόνια της μέσα στην απομόνωση και στα ναρκωτικά. Ελάχιστοι φίλοι δίπλα της όπως ο Νικόλας Άσιμος που έφυγε το 1988, ο Παύλος Σιδηρόπουλος που έφυγε δυο χρόνια μετά τον Νικόλα και ο Γιάννης Σκανδάλης ο οποίος έμεινε δίπλα της μέχρι το τέλος στηρίζοντας και βοηθώντας την ,φεύγοντας και αυτός ένα χρόνο μετά την Κατερίνα .
Γιατί κι οι φίλοι της, “τα μαύρα πουλιά”, είναι βιαστικοί σαν εκείνη…
Ίσως όμως και να μην έχει σημασία, όπως έλεγε η Κατερίνα οι ρίζες δεν είναι για να επιστρέφουμε σ’ αυτές, αλλά για να βγάζουν κλαδιά... Στην κηδεία της οι πιο αταίριαστοι άνθρωποι. Κομμάτια μιας ζωής στο θέατρο και το σινεμά, την ποίηση και τους δρόμους...
Στίχοι από ένα τραγούδι του Απόστολου Μπουλασίκη αφιερωμένο στη μνήμη της Κατερίνας
ΣΤΗΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ (αφιερωμένο στη μνήμη της Κατερίνας Γώγου)Στίχοι-Μουσική: Απόστολος ΜπουλασίκηςΤραγούδι : Απόστολος Μπουλασίκης
Στα μάτια σου το χρώμα του ΄78
σ’ ένα ασπρόμαυρο εξώφυλλο στη Σίνα
σαν τις παλιές σου τις ταινίες τις ρετρό
μόνο που τώρα η ματιά σου στάζει κρίμα
Ματώνει ο κόσμος σα βελόνας κεφαλή
σαν άδεια φλέβα που δε βρίσκεις
σαν τροπάριο Κασσιανής
αργοπεθαίνεις, λειώνει η ανάσα στο γυαλί
κι αυτό το πάθος θα σε σπάσει
σαν μπαλόνι σε γιορτή
Κάπου στη μέση του βιβλίου η φωνή
ναι, τη θυμάμαι βράδυ στο Μεταξουργείο
σ’ ένα τσιγάρο να ρουφάει τη στιγμή
που προαισθάνεται της λύτρωσης το θείο
Μια ζωή σα θρήνος, σα ρεμπέτικο παλιό
ή σα ροκάδικο δισκάκι
ή σαν ξύλινο παλτό
γυάλινα μάτια, ήχος βίας στο κενό
η Κατερίνα έχει φύγει
και δε μένει πια εδώ
Τα σινεμά, τα στράς, τα φώτα τα λαμέ
ένα Νταχάου κρεματόριο οδύνης
μα νάσου οι λέξεις και την παίρνουν αγκαζέ
μεταμορφώνοντας σε κύκνο την ψυχή της
Όμως ο κόμπος της ζωής διπλογυρνάει
κι η ηρωίδα της ταινίας
στο φινάλε ξεψυχά
κλείνω την πόρτα
βάζω δίσκο στο πικάπ
ν’ ακούσω πάλι την μπαλάντα
3 κλικ αριστερά
Φιλμογραφία (ως πρωταγωνίστρια)
- Το βαρύ πεπόνι, 1977
- Παραγγελιά, 1980
- Όστρια, 1984
- Τρία κλικ αριστερά, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1978
- Ιδιώνυμο, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1980
- Το ξύλινο παλτό, Εκδόσεις Καστανιώτη, ISBN 960-03-0292-8, 1η έκδοση 1982
- Απόντες, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1986
- Ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1988
- Με λένε Οδύσσεια, Εκδόσεις Καστανιώτη, ISBN 960-03-3227-4, 1η έκδοση 2002
- Νόστος, Εκδόσεις Καστανιώτη, ISBN 960-03-3796-9, 1η έκδοση 2004
- Έγραψε τους στίχους για το soundtrack της ταινίας Παραγγελιά με τίτλο Στο Δρόμο, σε μουσική Κυριάκου Σφέτσα που κυκλοφόρησε απο την ΕΜΙ το 1981.
Αυτή είναι η Κατερίνα Γώγου … Ότι και να γράψει κανείς είναι λίγο για τον πλούτο αυτού του ΑΝΘΡΩΠΟΥ. Ελπίζω όσοι δεν την γνωρίζατε να την μάθατε από αυτή την προσπάθεια για αφιέρωμα στην Κατερίνα και στο έργο της , όσοι την γνωρίζατε ελπίζω να σας θύμισε τα συναισθήματα σας που σας δημιουργηθήκαν όταν πρώτο διαβάσατε τα ποιήματα της και μακάρι να τα ξανά διαβάσετε όπως τότε, την πρώτη φορά.
Για τέλος , σχετικά με της πηγές για αυτό το αφιέρωμα να αναφέρω ότι είναι διαφορά μικρά αφιερώματα και αναφορές στην Κατερίνα από διάφορα sites (δεν μπορώ να τα θυμάμαι , σαν αρχειακό υλικό είχα κρατήσει τα περιεχόμενα τους ) συν το "Αναρχικό Δελτίο, νο 37, Δεκέμβρης 2005" και το κείμενο της Στέλλας Βλαχογιάννη στην κριτική της για το δίσκο «ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΓΩΓΟΥ - ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΣΦΕΤΣΑΣ - ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ¨» τον Μάιο του 2006 στο ηλεκτρονικό περιοδικό hridanos.gr (http://hridanos.gr/volume06/music/index.php) , όπως προ είπα ένα μάζεμα υλικού είναι σε ένα κείμενο παρά ένα “αφιέρωμα”.
Επίσης όποιος θέλει μπορεί να το δώσει και να το διανείμει οπουδήποτε (χωρίς απολαβές , δηλαδή τελείως δωρεάν , τελείως free) όπως και όποιος έχει περισσότερες πληροφορίες, κείμενα ή οτιδήποτε που θα το κάνει όσο περισσότερο ολοκληρωμένο γίνεται μπορεί ελεύθερα να τα προσθέσει (παράκληση, αν γίνετε ας μου το στείλει στο kikogk@gmail.com )KIKO,
03/10/2006
ΜΕ ΟΣΟ ΣΕΒΑΣΜΟ ΓΙΝΕΤΕ
Όποιος θέλει το αφιέρωμα αλλά και διάφορα ποιήματα της Κατερίνας σε αρχείο .doc μπορεί να το βρει στο link που ακολουθεί, http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=582735
"Ιδιώνυμο" - Κατερίνα Γώγου (1980)
Κι αυτό το μακέλεμα δε θα' χει ούτε μισό μισοσβυσμένο Όχι.
Θα βουλιάζουμε - βουλιάζουμε -
κατακόρυφα με 300 και βάλε
σε συφιλιδικά νερά χωρίς τέλος
με αφορισμούς και χτυπήματα στο κεφάλι
απο διαμαντένιους σταυρούς τραβεστί πατέρων
γλείφοντας
υπογράφοντας
ικετεύοντας
και ουρλιάζοντας ξεφτιλισμένα ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ
*
Η μοναξιά...
δεν έχει το θλιμμένο χρώμα
στα μάτια της συννεφένιας γκόμενας.
Δεν περιφέρεται νωχελικά κι αόριστα
κουνώντας τα γοφιά της στις αίθουσες συναυλιών
και στα παγωμένα μουσεία.
Δεν είναι κίτρινα κάδρα "καλών" καιρών
και ναφθαλίνη στα μπαούλα της γιαγιάς
μενεξελιές κορδέλες και ψάθινα πλατύγυρα.
Δεν ανοίγει τα πόδια της με πνιχτά γελάκια
βοϊδίσιο βλέμμα, κοφτούς αναστεναγμούς
κι ασορτί εσώρουχα.
Η μοναξιά.
Έχει το χρώμα των Πακιστανών
η μοναξιά και μετριέται πιάτο-πιάτο
μαζί με το κομμάτια τους στον πάτο του φωταγωγού.
Στέκεται υπομονετικά όρθια στην ουρά
Μπουρνάζι- Αγ. Βαρβάρα- Κοκκινιά
Τούμπα- Σταυρούπολη- Καλαμαριά
Κάτω απ' όλους τους καιρούς
με ιδρωμένο κεφάλι.
Εκσπερματώνει ουρλιάζοντας,
κατεβάζει μ' αλυσίδες τα τζάμια
κάνει κατάληψη στα μέσα παραγωγής
βάζει μπουρλότο στην ιδιοκτησία
είναι επισκεπτήριο τις Κυριακές στις φυλακές
ίδιο βήμα στο προαύλιο,
ποινικοί και επαναστάτες
πουλιέται κι αγοράζεται λεφτό λεφτό ανάσα ανάσα,
στα σκλαβοπάζαρα της γής-
εδώ κοντά ειν' η Κοτζιά-
ξυπνήστε πρωϊ.
Ξυπνήστε να τη δείτε.
Είναι πουτάνα στα παλιόσπιτα
το γερμανικό νούμερο στους φαντάρους
και τα τελευταία ατέλειωτα χιλιόμετρα
ΕΘΝΙΚΗ ΟΔΟΣ- ΚΕΝΤΡΟΝ
στα γατζωμένα κρέατα απο τη Βουλγαρία.
Κι όταν σφίγγει το αίμα της
και δεν κρατάει άλλο που ξεπουλάν τη φάρα της
χορεύει ξυπόλυτη ζεμπέκικο
κρατώντας στα μπλαβιασμένα χέρια της
ένα καλά ακονισμένο τσεκούρι.
Η μοναξιά
η μοναξιά μας λέω.
Για τη δική μας λέω
είναι τσεκούρι στα χέρια μας
που πάνω απ' τα κεφάλια σας γυρίζει γυρίζει γυρίζει...
*
Θα' ρθει καιρός που θ' αλλάξουν τα πράματα.
Να το θυμάσαι Μαρία.
Θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα
εκείνο το παιχνίδι
που τρέχαμε κρατώντας τη σκυτάλη -
μη βλέπεις εμένα - μην κλαίς.
Εσύ εισ' η ελπίδα
άκου θα' ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουνε γονιούς
δεν θα βγαίνουν στην τύχη
Δεν θα υπάρχουνε πόρτες κλειστές
με γυρμένους απέξω
Και τη δουλεά θα τη διαλέγουμε
δε θα' μαστε αλογα
να μας κοιτάνε στα δόντια.
Οι άνθρωποι - σκέψου!-
θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
Να φυλάξεις μοναχά
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές
απροσάρμοστοι - καταπίεση - μοναξιά - τιμή -
κέρδος - εξευτελισμός
για το μάθημα της ιστορίας.
Είναι Μαρία -
δε θέλω να λέω ψέματα -
δύσκολοι καιροί.
Και θα' ρθουνε κι άλλοι.
Δεν ξέρω - μην περιμένεις κι απο μένα πολλά -
τόσα έζησα τόσα έμαθα τόσα λέω
κι απ' όσα διάβασα ένα κρατάω καλά :
"Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος".
Θα την αλλάξουμε τη ζωή!
Παρ' όλα αυτά Μαρία.
*
Eκείνο που φοβάμαι πιο πολύ
είναι μη γίνω "ποιητής".
Μην κλειστώ στο δωμάτιο
ν' αγναντεύω τη θάλασσα
κι απολησμονήσω.
Μην κλείσουν τα ράματα στις φλέβες μου
κι απο θολές αναμνήσεις κι ειδήσεις της ΕΡΤ
μαυρίζω χαρτιά και πλασάρω απόψεις.
Μη με αποδεχτεί η ράτσα που μας έλειωσε
για να με χρησιμοποιήσει.
Μη γίνουν τα ουρλιαχτά μου
μουρμούρισμα για να κοιμίζω τους δικούς μου.
Μη μάθω μέτρο και τεχνική
και κλειστώ μέσα σ' αυτά για να με τραγουδήσουν.
Μην πάρω μεγάλα κιάλια
για να φέρω πιο κοντά τις δολιοφθορές
που δεν θα παίρνω μέρος
μη με πιάσουν στην κούραση
παπάδες κι ακαδημαϊκοί και πουστέψω
Έχουν όλους τους τρόπους αυτοί
και την καθημερινότητα που συνηθίζεις
όλα έτσι παν
σκυλιά μας έχουν κάνει
να ντρεπόμαστε την αργία
περήφανοι για την ανεργία
Έτσι είναι.
Μας περιμένουν στη γωνιά
καλοί ψυχίατροι και κακοί αστυνόμοι.
Ο Μάρξ... τον φοβάμαι
το μυαλό μου δρασκελάει κι αυτόν
αυτοί οι αλήτες φταίνε
δεν μπορώ γαμώτο να τελειώσω αυτό το γραφτό
μπορεί... ε ; ... μιαν άλλη μέρα...
*Δύο χρόνια από το ανυπέρβλητο "Τρία Κλικ Αριστέρα", η ηθοποιός και ποιήτρια Κατερίνα Γώγου εκδίδει την δεύτερη ποιητική της συλλογή. "Ιδιώνυμο" από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, μια έκδοση 44 σελίδων 32 ποιητικών σκέψεων τόσο δυνατών οργασμικών γροθιών στο στομάχι μας. Από μικρή στον κινηματογράφο και στο θέατρο, η Γώγου των δεκαετιών '70 και ΄80 μια τραγική παρουσία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ναρκωτικά δοσμένη, αντιεξουσιαστική φωνή στα κρατικά αυτιά στα αναρχικά στέκια των πόλεων ένας μύθος..
Διαβάστε το μικρο ποιητικό χειρόγραφο της συλλογής, πάνω ψηλά, μέσα στα αυτιά σας και στις κόρες των ματιών σας βάλτε το..
Βιογραφικό Κατερίνας Γώγου
"Πάει.
Αυτό είταν.
Χάθηκε η ζωή μου φίλε
μέσα σε κίτρινους ανθρώπους
βρώμικα τζάμια
κι ανιστόρητους συμβιβασμούς.
'Αρχισα να γέρνω
σαν εκείνη την ιτιούλα
που σούχα δείξει στη στροφή του δρόμου.
Και δεν είναι που θέλω να ζήσω.
Είναι το γαμώτο που δεν έζησα".
Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε στην Αθήνα την 1η Ιουνίου του 1940. Σπούδασε στη δραματική σχολή του Τάκη Μουζενίδη και στις σχολές χορού των Πράτσικα, Ζουρούδη και Βαρούτη. Εργάστηκε από μικρή ηλικία σε παιδικούς θεατρικούς θιάσους και στον κινηματογράφο, κυρίως σε ταινίες της φίνος φιλμ. Όντας πνεύμα ανήσυχο όμως, δεν έμεινε εκεί.
Το αγοροκόριτσο του παλιού ελληνικού κινηματογράφου κυκλοφόρησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 το πρώτο της βιβλίο με τίτλο "Τρία Κλικ Αριστερά". Το ανέμελο κορίτσι του σελιλόιντ κραύγαζε κραυγή μεγάλη, ώριμη γυναίκα πια ηλικιακά και με το πρόσωπο της απελπισίας για δέρμα της. Άνθρωπος υπερκινητικός με μυαλό που δούλευε συνέχεια στο κόκκινο, γνώρισε από νωρίς την μέσα ήττα. Ίσως γι' αυτό η φωνή της βρήκε τέτοια απήχηση στη νεολαία της εποχής. Ήταν ένα σώμα που έζησε ξέφρενα σχεδόν τα πάντα κι ένα μυαλό που κάηκε τελικά από την ανημποριά του ν' αντιμετωπίσει το φονικό σύστημα αξιών της εποχής, που επέβαλλε τις ζωές - φωτοτυπίες. Έγινε μια τεράστια κραυγή, μια ηχώ απελπισίας, την οποία, εκείνα τα χρόνια τουλάχιστον, οικειοποιήθηκε κατά το πλείστον ο (ιδεολογικός) χώρος των εξαρχείων.
Ο λόγος της είναι έξω από φόρμες και κυρίως έξω από τα όρια του κινούμενου, κατά των εποχών, ήθους. Ήταν ασυμβίβαστος. Η Κατερίνα, φωνάζει, βρίζει, κλαίει, ουρλιάζει, κομματιάζεται. Αυθεντική όπως ο πόνος. Απόλυτη όπως το αδιέξοδο.
Το 1986, η Κατερίνα έλεγε: "Δεν θέλω να γίνω μελό, δεν πουλάω τα παιδικά μου χρόνια, ούτε τα πρόσφατα... Ελπίζω. Αν δεν ελπίζω εγώ, ποια θα ελπίζει; Είμαι μάχιμη. Ουαί και αλίμονο αν αυτό δεν είναι ναι στη ζωή. Έγραφα γιατί ήταν μια αναγκαιότητα για μένα. Μια κίνηση για να μην αυτοκτονήσω. Τώρα μου έχει περάσει. Δεν θέλω να αυτοκτονήσω, έχω φύγει από αυτό. Αισθάνομαι ανασφαλής γιατί βγαίνω και μιλάω χωρίς να έχω τίποτα, χωρίς να ανήκω πουθενά..."
Η Κατερίνα αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ελληνική ποίηση. Η αιώνια έφηβος, η οργισμένη, η πιο σπαρακτικά ραγισμένη φωνή της γενιάς της. Μια ποιήτρια που έγραφε για να μην εκραγεί, που είχε κάνει τον πόνο και το παράπονο στίχους, κι αυτοί οι στίχοι ήταν πάνω απ' όλα αληθινοί.
Όπως έχει ειπωθεί "Η Κατερίνα Γώγου έκανε ποίηση σε μια εποχή που οι άλλοι "ποιητές" έκαναν δημόσιες σχέσεις. Πάνω απ' όλα ήταν η ίδια ποίηση. Ανάμεσα σε χάπια, ποτά, σβησμένα τσιγάρα, φτωχογειτονιές, προδοσίες..."
Το σίγουρο είναι ότι η Κατερίνα ήταν ένας ασυμβίβαστος άνθρωπος, κάποια που δεν άντεχε όλο αυτό τον πόνο και την αθλιότητα γύρω της, και έβγαζε ποιητικές κραυγές μπας και ξυπνήσουν οι χαρτοφυλακένιοι άνθρωποι. Οι κραυγές της δεν πήγαν χαμένες, αφού όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι διαβάζουν την ποίησή της, όλο και περισσότεροι αληθινοί άνθρωποι την ανακαλύπτουν.
Η ζωή όμως δεν χαρίζεται... Προσπάθησε να αντιμετωπίσει τα πράγματα ως θεατρίνα. Μόνο που σ' αυτήν την περίπτωση τη μάσκα τη φορούσε για να αντέχει τον καθρέφτη. Δεν της χαρίστηκε ούτε ο θάνατος. Τη βρήκαν στο δρόμο. Η τελευταία υπερβολική δόση (3 οκτωβρίου του 1993). Από όλες τις προηγούμενες (πόνο, πείνα, απόγνωση, διωγμό) είχε γλυτώσει. Αυτή είναι η Γώγου. Ένας άνθρωπος γεμάτος ζωή αλλά που δεν τον άφησαν να ζήσει, τον πνίξανε. Κατερίνα τουλάχιστον τώρα ελπίζω να είσαι ελεύθερη. "Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια. Στο μυαλό είναι ο στόχος, το νου σου ε;".
Το αγοροκόριτσο του παλιού ελληνικού κινηματογράφου κυκλοφόρησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 το πρώτο της βιβλίο με τίτλο "Τρία Κλικ Αριστερά". Το ανέμελο κορίτσι του σελιλόιντ κραύγαζε κραυγή μεγάλη, ώριμη γυναίκα πια ηλικιακά και με το πρόσωπο της απελπισίας για δέρμα της. Άνθρωπος υπερκινητικός με μυαλό που δούλευε συνέχεια στο κόκκινο, γνώρισε από νωρίς την μέσα ήττα. Ίσως γι' αυτό η φωνή της βρήκε τέτοια απήχηση στη νεολαία της εποχής. Ήταν ένα σώμα που έζησε ξέφρενα σχεδόν τα πάντα κι ένα μυαλό που κάηκε τελικά από την ανημποριά του ν' αντιμετωπίσει το φονικό σύστημα αξιών της εποχής, που επέβαλλε τις ζωές - φωτοτυπίες. Έγινε μια τεράστια κραυγή, μια ηχώ απελπισίας, την οποία, εκείνα τα χρόνια τουλάχιστον, οικειοποιήθηκε κατά το πλείστον ο (ιδεολογικός) χώρος των εξαρχείων.
Ο λόγος της είναι έξω από φόρμες και κυρίως έξω από τα όρια του κινούμενου, κατά των εποχών, ήθους. Ήταν ασυμβίβαστος. Η Κατερίνα, φωνάζει, βρίζει, κλαίει, ουρλιάζει, κομματιάζεται. Αυθεντική όπως ο πόνος. Απόλυτη όπως το αδιέξοδο.
Το 1986, η Κατερίνα έλεγε: "Δεν θέλω να γίνω μελό, δεν πουλάω τα παιδικά μου χρόνια, ούτε τα πρόσφατα... Ελπίζω. Αν δεν ελπίζω εγώ, ποια θα ελπίζει; Είμαι μάχιμη. Ουαί και αλίμονο αν αυτό δεν είναι ναι στη ζωή. Έγραφα γιατί ήταν μια αναγκαιότητα για μένα. Μια κίνηση για να μην αυτοκτονήσω. Τώρα μου έχει περάσει. Δεν θέλω να αυτοκτονήσω, έχω φύγει από αυτό. Αισθάνομαι ανασφαλής γιατί βγαίνω και μιλάω χωρίς να έχω τίποτα, χωρίς να ανήκω πουθενά..."
Η Κατερίνα αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ελληνική ποίηση. Η αιώνια έφηβος, η οργισμένη, η πιο σπαρακτικά ραγισμένη φωνή της γενιάς της. Μια ποιήτρια που έγραφε για να μην εκραγεί, που είχε κάνει τον πόνο και το παράπονο στίχους, κι αυτοί οι στίχοι ήταν πάνω απ' όλα αληθινοί.
Όπως έχει ειπωθεί "Η Κατερίνα Γώγου έκανε ποίηση σε μια εποχή που οι άλλοι "ποιητές" έκαναν δημόσιες σχέσεις. Πάνω απ' όλα ήταν η ίδια ποίηση. Ανάμεσα σε χάπια, ποτά, σβησμένα τσιγάρα, φτωχογειτονιές, προδοσίες..."
Το σίγουρο είναι ότι η Κατερίνα ήταν ένας ασυμβίβαστος άνθρωπος, κάποια που δεν άντεχε όλο αυτό τον πόνο και την αθλιότητα γύρω της, και έβγαζε ποιητικές κραυγές μπας και ξυπνήσουν οι χαρτοφυλακένιοι άνθρωποι. Οι κραυγές της δεν πήγαν χαμένες, αφού όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι διαβάζουν την ποίησή της, όλο και περισσότεροι αληθινοί άνθρωποι την ανακαλύπτουν.
Η ζωή όμως δεν χαρίζεται... Προσπάθησε να αντιμετωπίσει τα πράγματα ως θεατρίνα. Μόνο που σ' αυτήν την περίπτωση τη μάσκα τη φορούσε για να αντέχει τον καθρέφτη. Δεν της χαρίστηκε ούτε ο θάνατος. Τη βρήκαν στο δρόμο. Η τελευταία υπερβολική δόση (3 οκτωβρίου του 1993). Από όλες τις προηγούμενες (πόνο, πείνα, απόγνωση, διωγμό) είχε γλυτώσει. Αυτή είναι η Γώγου. Ένας άνθρωπος γεμάτος ζωή αλλά που δεν τον άφησαν να ζήσει, τον πνίξανε. Κατερίνα τουλάχιστον τώρα ελπίζω να είσαι ελεύθερη. "Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια. Στο μυαλό είναι ο στόχος, το νου σου ε;".
-Για τον θάνατο της Γώγου, ο Γιώργος Χρονάς στο "Οδός Πανός" τεύχος 83-84 Φεβρουαριος 1996 :
Την Τετάρτη το απόγευμα, 6 Οκτωβρίου 1993, μια είδηση στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις έδινε μια άλλη διάσταση στις κόρνες, στις αφίσες των εφημερίδων και στα μεγάφωνα των προεκλογικών συγκεντρώσεων - οι εκλογές θα γινόντουσαν σε 4 μέρες. "Η ηθοποιός Κατερίνα Γώγου, 53 ετών, βρέθηκε νεκρή την Κυριακή, αλλά μόλις χτές διαπιστώθηκε η ταυτότητά της", έλεγαν οι εκφωνητές λίγο πριν μεταδώσουν το δελτίο καιρού της επόμενης μέρας. Την Πέμπτη το πρωί, η είδηση του θανάτου της πέρναγε στις καλλιτεχνικές σελίδες των εφημερίδων. Φωτογραφίες, βιογραφικά της και αποσπάσματα απο διάφερες συνεντεύξεις της. Έλεγε, το 1986, η Κατερίνα Γώγου : "Δεν θέλω να γίνω μελό, δεν πουλάω τα παιδικά μου χρόνια, ούτε τα πρόσφατα .... Ελπίζω. Αν δεν ελπίζω εγώ, ποια θα ελπίζει; Είμαι μάχιμη. Ουαί και αλίμονο αν αυτό δεν είναι ναι στη ζωή ... Έγραφα γιατί ήταν μια αναγκαιότητα για μένα. Μια κίνηση για να μην αυτοκτονήσω ... Τώρα μου έχει περάσει. Δεν θέλω να αυτοκτονήσω, έχω φύγει απο αυτό ... Αισθάνομαι ανασφαλής γιατί βγαίνω και μιλάω χωρίς να έχω τίποτα, χωρίς να ανήκω πουθενά ..." Το 1991 η Κατερίνα Γώγου έλεγε : " Έχω ένα παράπονο ... Ακου το. Ελεύθερος σκοπευτής ήταν ο Νικόλας Άσιμος. Τον δολοφόνησαν. Τον Παύλο Σιδηρόπουλο, το ίδιο. Η μόνη επιζώσα είμαι εγώ ..." Γεννήθηκε στην Αθήνα. Πήγε στη σχολή θεάτρου του Τάκη Μουζενίδη. Χορό έκανε στις Πράτσικα, Ζουρούδη, Βαρώτη. Έπαιζε με τους θιάσους Ηλιόπουλου, Βίλμας Κύρου, Ρένας Βλαχοπούλου, Γιώργου Κωνσταντίνου κ.α. Έκανε πολλές ταινίες. Παλιά τον "Νόμος 4000", το "Βαρύ πεπόνι", πιο πρόσφατα την "Παραγγελιά", την "Όστρια". Το τελευταίο έργο που έπαιξε στο θέατρο ήταν η "Φιλουμένα Μαρτουράνο", το 1979, με την Έλλη Λαμπέτη. Στο ίδιο καμαρίνι με την Σαπφώ Νοταρά ντυνότανε για την παράσταση, Έπαιζε ρόλους πολλούς στο σινεμά και στο θέατρο, τις πιο πολλές φορές τον ρόλο της υπηρέτριας ή του ατίθασου πλουσιοκόριτσου. Αγαπούσε τη Θεσσαλονίκη το ίδιο με την Αθήνα. Εκεί σε έναν καυγά γι αυτήν μαχαιρώθηκε ένα αγόρι. 30 Αυγούστου του 1991. Το 1986 μήνυσε τον Αρκουδέα για άγριο ξυλοδαρμό στο θέατρο Λυκαβυττού απο την αστυνομία "είμαστε φτιαγμένοι απο εκρήξεις αυτοκτονημένων αστεριών" έλεγε σε μια συνέντευξή της. Σήμερα στις 3 μ.μ γίνεται η κηδεία της στο Α' Νεκροταφείο. Γράφουν οι εφημερίδες, 7 Οκτωβρίου 1993. Έγραψε βιβλία "Τρία κλικ αριστερά", "Ιδιώνυμο", "Ξύλινο παλτό", "Νόστος", "Ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών", το ανέκδοτο "Ρόδον". Ποιήματα. Σκόρπιες, σκληρές, ελληνικές, δικές της εικόνες, μέσα σε ταραχή, αλήθεια και απόσταση θανάτου. Ξένε, άγνωστε διαβάτη αυτού του Νεκροταφείου, εδώ σε αυτό το μνήμα, αναπαύεται η Κατερίνα Γώγου. Αυτή για την οποία έγραψαν κάποτε πως στην ταινία "Το ξύλο βγήκε απο τον παράδεισο" ήταν η πιο ατίθαση μαθήτρια. Ξένε, αυτή η πόλη κάτω, τώρα ξέρει γι αυτήν. Τα ανήσυχα παιδιά ξέρουν γι αυτήν, πως έκανε μια ροκ εν ρολ αυτοκτονία, άλλη μια ροκ εν ρολ βουτιά.
-Διαβάστε Κατερίνα Γώγου κι εδώ :
(Διαδικτυακή Ποίηση VII)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου